De Diggel-atelier/pottenbakkerij-2004
Als U over de Burgemeester Falkenaweg naar het centrum gaat, ziet U aan de rechterkant naast SP Van der Hoek een winkel. Hierin was vroeger de Kadoshop
gevestigd. Later werd die naam veranderd in De Ynstap. En sinds kort heet de winkel De DIGGEL. Het Friese woord diggel betekent in het Nederlands scherf.
In de etalage zie je bij het naambord dan ook veel scherven liggen. De winkel wordt gerund door verstandelijk gehandicapten, want Talant is de werkgever.
In de werkplaats vind je een pottenbakkerij. Talant heeft nog 2 pottenbakkerijen: "De Stal" in Nieuweschoot en in het Kameleondorp in Terhorne. Sinds april
dragen ze alle drie dezelfde naam: DE DIGGEL. Eén naam geeft duidelijkheid voor de klanten. De drie ondernemingen hebben een samenwerkingsverband gesloten. De
inkoop van de gietklei en de glansglazuur wordt o.a. centraal geregeld. Ieder heeft wel meerdere productielijnen. Uitwisseling vindt plaats, als een artikel
niet op voorraad is, of als er van één voorwerp in een te kort tijdsbestek vele exemplaren gemaakt moeten worden.
Productieproces
Op de maandagmiddag toen ik er was, waren er 9 verstandelijk gehandicapten en 3 begeleiders in de winkel en werkplaats aanwezig. Dat is elke dag verschillend.
Voordat een product in de winkel ligt, moeten er vele handelingen worden verricht. De gietklei wordt in de mal gegoten. Als de mallen zijn, dan worden de
grove uitstulpingen met een (aardappelschil) mesje verwijderd. Na 4 dagen drogen, wordt het voorwerp afgewerkt en in de oven gezet. Op het harde product
worden met glazuurpotloden de motieven getekend en ingekleurd. Daarna bewatert men het voorwerp met een kwastje, de contouren worden zwart omlijnd en
vervolgens worden de stofdeeltjes door een compressor weggeblazen. Dan is het klaar om het te glazuren en wordt het voor de tweede keer in de oven geplaatst.
De artikelen krijgen een prijs en worden tenslotte in de winkel tentoongesteld.De medewerkers worden zoveel mogelijk ingeschakeld bij dit proces. Zij gaan
o.a.de mallen volgieten met klei, met behulp van sjablonen de figuren op de voorwerpen tekenen, de figuren inkleuren, afblazen met de compressor, schoonmaken
van de mallen, enz. Niet alle verstandelijk gehandicapten hebben echter niet zo'n fijne motoriek. Dat werk wordt dan ook door de leiding voor ze gedaan. De
voorwerpen worden ook door de medewerkers (onder leiding van) geprijsd.Alle figuren op de voorwerpen zijn uniek: in kleur en vorm. Ook al wordt er met
sjablonen gewerkt. De details zijn zichtbaar. Het is en blijft handwerk. De opdrachten komen van particulieren, bedrijven of instellingen. Bv. Kinderopvang,
Dierenbescherming, Bedderie De Boer, etc.. Om de opdrachten (relatiegeschenken, cadeaus ter gelegenheid van huwelijk, afscheid en geboorte) te kunnen
uitvoeren is de factor tijd zeer belangrijk. De medewerkers mogen niet onder spanning werken.
Rondleiding door Hannie
Hannie, de enige dagelijks aanwezige winkelvrouw, laat mij de door haar gemaakte voorwerpen in de winkel zien. Zij bedient ook de kassa. Zij werkt vooral met
vierkante blokjes langs de randen van de bekers, (diepe en platte) borden, vazen,enz. in de kleuren blauw en groen. Zij bedient ook de kassa. Hannie werkt
vrijdagsmorgens in Marijke Hiem in de verzorging. Tom Wietse tekent graag vissen, zonnebloemen en tulpen op bekers, melkkannetjes, suikerpotten, koppen en
schotels, enz. Hij kleurt vandaag de woorden pake, beppe, heit, mem, moeder, vader op de bekers in. Tom Wietse werkt al 5 jaar in deze winkel en is op de
donderdagmiddag ook in Marijke Hiem. Ciska heeft een eigen lijn: zij tekent bloemetjes op de voorwerpen. Vol trots laat ze mij die in de winkel zien. Ciska
is nu bezig met het inkleuren van een huisnummerbord. En als ze daar mee klaar is, gaat ze een kerstversiering op een vaas aanbrengen. Tineke maakt voorwerpen
zonder gietklei. Tegen de binnenkant van een bloempot plakt ze "wormpjes of bolletjes" van vaste klei. Daarna wordt de wand gladgemaakt.Na een korte tijd
wordt het voorwerp uit de bloempot gehaald en moet het verder drogen. Het reliefachtige voorwerp wordt daarna afgewerkt. Op deze wijze worden ook drink-en
voederbakken voor de hond en de poes gemaakt. Chew en Nynke werken sinds april in de pottenbakkerij. Zij kleuren het liefst paarden, poppetjes en vogels op de
voorwerpen in. Ze vinden het leuk werk en gaan hier met plezier naar toe. En Nynke neemt alle dagen haar vrachtautostuur mee naar haar werkplek! Tinie en
Jantsje werken in de keuken en kantine. Zij schenken koffie en thee, en zorgen ervoor dat de vloer, tafels, WC , koelkast, enz. schoon zijn. Zij doen de was,
vouwen de handdoeken en ruimen het afval op. Dat doen ze volgens een strak schema. In hun werkboek staat duidelijk omschreven (plaatjes en tekst) wat en
wanneer ze iets moeten doen. Twee keer in de week gaan ze begeleid boodschappen doen in het centrum.
Wenskaarten maken
Op de donderdagmiddag worden door sommige medewerkers wenskaarten gemaakt. Zij willen wel eens wat anders doen. Een wand van de winkel hangt vol met
zelfgemaakte kaarten: Nieuwe woning, nieuwe baan, van harte beterschap, verjaardag, geboorte (met muisjes), enz. Erg origineel. Die worden verkocht voor 1,15
euro per stuk (5 voor 5 Euro). De medewerkers komen 's morgens vanaf half 9 en vertrekken om een uur of half vier. In die tussenliggende tijd is de winkel
open (behalve maandagsmorgens). Ook tijdens de middagpauze. Zaterdags is de winkel gesloten. Ze drinken eerst gezamenlijk een kopje koffie of thee en dan gaan
de medewerkers weer naar huis; zelfstandig, of met vervoer van Oenema. Hun dagtaak zit erop. Het is voor sommigen een hele lange dag geweest en ze zijn soms
ook erg moe. "De koffie en de koek smaakten lekker, dames".Ik ben blij, dat ik een middag achter de winkeldeur van DE DIGGEL heb mogen doorbrengen. Ik heb
gezien, hoe intensief sommigen bezig zijn. En wat leveren ze een mooi product af!! Een prachtig initiatief van Talant om deze dames en heren zinvol aan het
werk te zetten. Bent U nieuwsgierig geworden? Kom eens langs en laat U door een medewerker voorlichten. U bent van harte welkom.
Cees Tjeerdsma.
Bron: Verhalenbundel van Cees Tjeerdsma - Bedrijvigheid in de wijk
Klik
hier voor de verhalenbundel van meester Cees Tjeerdsma.
