De Avondvierdaagse-2004

Dit jaar werd op 8, 9, 10 en 11 juni (de geschiktste datum tussen Pinksteren en de grote vakantie) voor de 56ste maal de AVONDVIERDAAGSE gehouden met als start- en finishplaats de Letterbeam en het grasveld bij de sporthal de Telle. Veel kinderen van onze lezers hebben wel aan deze tocht meegedaan. Of misschien zij zelf wel. De heer Bonne van Dam, die in een aanleunwoning van Marijke Hiem woont, kan me daarover heel veel vertellen. Hij wordt 20 augustus 92 jaar en vierde onlangs met zijn vrouw Anke hun 65-jarig huwelijk. Brieven waren er van de Koningin en de Commissaris van de Koningin in Friesland, en loco-burgemeester Scheweer kwam hen persoonlijk daarmee gelukwensen. De heer Van Dam heeft altijd bij de politie gewerkt. Hij heeft in 1946 met nog 2 politiemensen de Politie Sportvereniging Heerenveen, de P.S.V.H. opgericht. Om enige bekendheid aan de vereniging te geven werd besloten een wandeltocht te gaan organiseren.

Op 30 april werd de eerste Prinses Juliana Wandeltocht gehouden. Ze wilden meer en in 1947 werd de eerste Avondvierdaagse gelopen. Niet alleen in Heerenveen, maar ook in Jubbega. Deelnemers konden zich op het politiebureau aan het loket opgeven. Doch na drie jaar kregen ze geen financiele steun meer van de ondernemersvereniging H.N.I. en de V.V.V.; de deelname werd steeds geringer; er bleven slechts 2 bestuursleden over. Op het dieptepunt stond de heer Van Dam er alleen voor. Hij deed alles: inschrijven, controleren, uitschrijven. De wandelaars liepen soms zo snel, zodat zij eerder bij de finish waren dan hij.

Wandelverenigingen

In de plaats waren meer wandelverenigingen:o.a. "De Heerenveense Wandel Unie", die de "Vijfdorpentocht" organiseerde, de Van Kleffenschool, de Kempenaer en Nocht en Wille. In 1968 gingen de P.S.V.H. en de Kempenaer samenwerken. Door toedoen van meester Dijkmeijer werd contact opgenomen met de hoofden van scholen. Een en ander had tot gevolg, dat de deelname aan de Avondvierdaagse een stijgende lijn vertoonde. In 1972 gingen alle verenigingen samen onder de naam van de "Heerenveense Wandel Federatie", de H.W.F. Zij organiseerde voortaan de Julianawandeltocht, de Avondvierdaagse en de Vijfdorpentocht. Een of meer afgevaardigden van bovengenoemde verenigingen namen zitting in het brede bestuur. En velen daarvan zijn nog steeds actief!!!

Veranderingen door de jaren heen

In de loop van de jaren ging er wel veel veranderen: De start- en aankomstplaats op het veldje bij de P.A. moest wijken voor de bouw van Joris in't Veldstate. Verzamelplaats werd voortaan het grasveldje bij de Telle. Individuele wandelaars kunnen zich bij de openbare basisschool De Letterbeam laten inschrijven. Voorheen kwamen op de laatste avond de lopers van de 5 en 10 km bij elkaar op de ventweg van de Rottumerweg. Verkeersagenten regelden het verkeer en begeleid door 4 muziekcorpsen trok de stoet (met bloemen in de hand) over de Burgemeester Falkenaweg richting het centrum. Aan beide zijden stonden dikke rijen toeschouwers.

Op het Burgemeester Kuperusplein verzorgde in 1975 de Beatrix Showband uit Hilversum een optreden. Een duizendkoppig publiek stond rondom de touwen. Tegenwoordig verzamelen de wandelaars zich bij het gemeentehuis en lopen dan door het centrum, langs Marijke Hiem naar het eindpunt. Door deze weg te kiezen wordt het verkeer zo weinig mogelijk gehinderd. Dit jaar zorgden Arriva en Marching Band Van Renssen voor de muzikale omlijsting. Het aantal deelnemers is de laatste jaren wel terug gelopen. Heel veel scholen lopen niet meer mee: er zijn zoveel andere aktiviteiten; het wandelen in het bos is veel leuker. Je ziet wel meer ouders met kinderen, die vaak nog in de wandelwagen zitten, wandelen. Soms ook wel met een hond. En die krijgt dan meestal de medaille. Na het volbrengen van de tocht ligt het nummertje te wachten. De laatste jaren is dat een medaille met een nummer.

De leden van de Sportstichting voor verstandelijk gehandicapten "Samen Onderweg" is nog wel altijd van de partij. Een deelnemer, Johannes de Jong, deed dit jaar voor de 27ste keer mee. 2 E.H.B.O.-ers per avond volgen de wandelaars. Verkeersagenten zie je niet meer. Die taak wordt door de bestuursleden zelf overgenomen. Door hun jarenlange ervaring hebben ze van de gemeente en de wandelbond dispensatie gekregen om dat werk ook te doen. De samenwerking met de politie en het bureau is niet groot meer. 2 bestuursleden, de heren Vonk en Van der Linde, zeer gewaardeerde politiemensen, stierven op (te) jonge leeftijd. De vergaderingen en administratieve werkzaamheden vinden nu plaats in de kantine van de v.v. Heerenveen. De secretaris, de heer Feitse Leemburg, was ook bestuurslid van de voetbalclub. En zo is het gekomen. Daar is ook het materiaal opgeslagen.

Financiën en sponsoren

Het organiseren van de 3 wandeltochten kost veel geld. De H.W.F. kent geen leden; de wandelverenigingen zijn opgeheven. De bestuursleden en vrijwilligers doen het op persoonlijke titel!! Om toch aan de benodigde centen te komen, hebben ze een dertiental sponsoren. Voor de Avondvierdaagse-2004 waren dat: Advocaten en Notarissen Groenewegen, Brink & Vlessing , die de advertentiekosten van de Heerenveense Courant en het drukwerk betaalden; Poiesz, Oudehaske, trakteerde de deelnemers op de eerste 2 avonden op spekjes; Holiday IJs uit Sint Nicolaasga zorgde op de derde avond voor ijslollies; HE-AS, het bloemenhuis op de Burg. Falkenaweg (voorheen Esther) gaf iedere wandelaar op de slotavond een roos. Het bestuurslid, Herman van der Wal, die in de A.Tademastraat woont, heeft altijd bij Borkent (ook een sponsor) gewerkt. Die werd op een avond door Postma van Holiday IJs gevraagd om een machine te repareren. Dat lukte en hem werd een ijstaart in het vooruitzicht gesteld. 10 jaar later, toen ze op het Industrieterrein zaten, had de ijsfabriek weer een probleem met een machine. Opnieuw werd Herman gevraagd om dat probleem op te lossen. En ook dat slaagde. Maar Herman herinnerde Postma nog wel even aan de belofte van de ijstaart. Resultaat: "Zo lang ik de baas ben bij Holiday IJs, krijgen de deelnemers aan de Avondvierdaagse gratis ijs". En zijn opvolger doet dat ook nu nog. Op de donderdag reed Van der Wal naar Sint Nic. en hij kreeg 800 ijslolly's (voor de 650 betalende wandelaars en 150 begeleiders) mee.

Voor het verkrijgen van een vergunning moest de H.W.F. tot voor kort leges aan de gemeente betalen. Dit jaar werden ze daarvan vrijgesteld: het houden van de Avondvierdaagse geldt voor het Gemeentebestuur als promotie. Staatsbosbeheer denkt daar anders over. Zij vraagt 11 Euro voor het gebruik van de wandelpaden. Het betreft hier een georganiseerde wandeltocht. En de wandelaars laten wel eens rommel achter….Maar de bossen zijn toch vrij toegankelijk?! Het bestuur heeft ook eens een klacht, via de gemeente, van een mevrouw uit Oranjewoud gehad: haar paard was geschrokken van een dikke witte pijl, die op het wegdek was geschilderd….Waarschijnlijk was die niet door de H.W.F. aangebracht. Het bestuur probeert klachten te voorkomen. Het uitdelen van bananen tijdens een tocht was geen succes. Schillen belandden niet in de dozen, maar in de voortuinen….Gold ook voor de papiertjes van de rolletjes pepermunt. Alles moest door de vrijwilligers worden opgezocht.

Heerenveense Wandel Federatie

De H.W.F., onder voorzitterschap van Zwier Dijkmeijer, telt een 17 tal bestuursleden en vrijwilligers. Inclusief enkele echtgenotes en kinderen, die meehelpen. Een draaiboek zorgt ervoor, dat alles vlekkeloos verloopt. De centrale post staat via de mobiele telefoon in verbinding met de mensen in het veld. Een koerier erop uitsturen is niet meer nodig. De heer Bonne van Dam, die volgend jaar 59 jaar aktief is in de wandelsport, bezoekt nog steeds de bestuursvergaderingen. Die kunnen niet eerder worden geopend, dan dat Van Dam een mop(je) heeft verteld. Zijn werkzaamheden voor de Avondvierdaagse zijn: Het invullen van de wandelboekjes van de wandelaars, die vele tochten maken. De eigenaars schrijven er meestal een verslagje van de tocht in. Van Dam doet er meestal een foto van een gebouw, of bezienswaardigheid bij. Op het grasveld bij de Telle plaatst hij de bordjes met de nummers van de startende groepen. En na het vertrek ruimt hij die met behulp van een kruiwagen weer op. Een keer hadden kinderen het stokje in de grond getrapt. Met moeite kon hij het er weer uit trekken. Het bordje, dat hij boos omhoog gooide, trof een toevallig overvliegende kraai. Die was dood. Als hij begint op te ruimen, wordt hem vaak nageroepen: "Van Dam, denk om de kraaien". De H.W.F. kent vele bestuursleden met een lang dienstverband. 3 zijn o.a. voor dat vrijwilligerswerk koninklijk onderscheiden: Bonne van Dam, Feitse Leemburg en Herman van der Wal. En de vierde is op komst?!

Ik bedank de drie heren voor hun informatie.

Cees Tjeerdsma.

Bron: Verhalenbundel van Cees Tjeerdsma - Bedrijvigheid in de wijk

Klik hier voor de verhalenbundel van meester Cees Tjeerdsma.