Pieter Wagter 1807

We gaan terug naar het jaar 1807 Pieter Wagter huwde met Pietje Annes de lange op 21-06-1807 in Schoterland. Pieter was van beroep Grutter. Het echtpaar kocht op 21-02-1817 een huis met hoving te Wolvega, op de zelfde dag verkochten zij een huis met hoving en een gortmolen aan Freek Pieters Koelma.

Hun zoon Wouter, geboren 17-10-1812, trouwde met Trijntje Annes Fabriek op 10-10-1840 te Wolvega, Wouter werd later tuinman bij notaris Attema te Wolvega. Het echtpaar kreeg twee kinderen, dochter Antje Wouters en zoon Pieter Wouters geboren 14-06-1841. Pieter Wouters Wagter trouwde met Aukje Vleeshouwer op 20-11-1866 en het gezin kreeg meerdere kinderen. Pieter Wagter kwam bij zijn vader Wouter in de leer, deze bracht hem de fijne keepjes van het tuinders vak bij. Pieter las graag en haalde veel informatie uit boeken zodat hij later een baan kreeg als tuinder op het buitenverblijf Friesburg (Leemburg) van de familie Lycklema a Nijeholt aan de Vriesburgerweg te Nijeholtpade.

Nieuw Friesburg 1872

In 1872 kocht Jhr.mr.G.W.F. Lycklama a Nijeholt een perceel grond aan de Verlengde Dracht en liet daarop een woning bouwen wat de naam "Nieuw Friesburg" kreeg. Tuinman Pieter Wagter verhuisde mee en kreeg een woning aan de zuidzijde (links) van Nieuw Friesburg (zie foto hier boven). In de zomer van 1875 kwam de eigenaar van Nieuw Friesburg te overlijden, de heer Wagter kon het door hem bewoonde huis van de erfgenamen huren en vestigde zich daar in de herfst van dat zelfde jaar als tuinman en hovenier. Hij deed vooral veel aan het onderhouden en aanleggen van tuinen, daarnaast teelde hij groenten en bloemen. Het ging met de zaken behoorlijk goed, want geregeld had hij knechten in dienst. De teelt in kassen en bakken vond plaats op het terrein van Nieuw Friesburg. Bloemboeketten werden slechts in beperkte mate vervaardigd. Men kon ze onderscheiden in gewone, bruids- en balboeketten. Ze werden op betrekkelijk primitieve wijze samengesteld en tenslotte in een hoes gestoken. Balboeketten werden door dames op een deftig bal gedragen.

Kwekerij aan de Verlengde Dracht 1892

Er werd behoorlijk verdiend en de heer Wagter kon daardoor in oktober 1891 perceel weiland kopen van ongeveer 2 hectare ten oosten van de Verlengde Dracht, daarop werd een woning gebouwd en in 1892 begonnen ze op het nieuwe terrein met hun kwekerij. Tot 1910 was alles, wat men leverde, eigen kweek, de handel in "jong goed" op het gebied van bomen, heesters en vaste planten nam behoorlijk toe. Pieter en Aukje hun beide zonen Wouter en Sjouke werden, na het verlaten van hun school, ook in de zaak opgenomen en leerde in de praktijk het tuinders vak grondig. De afdeling tuinonderhoud werd in 1934 opgeheven. Zij breiden de zaak uit en werd er in 1966 een schuurtje met kelder gebouwd met een verwarmingsinrichting voor de broeikassen. Hun oudste zoon Wouter huwde in 1894, voor hem werd een zaak gekocht in Sneek en sindsdien dreef de familie twee bloemisterijen.

Op 21-11-1903 trouwde hun tweede zoon Sjouke met Zwaantje Spaanstra geb.21-01-1875, het gezin kreeg vier kinderen Piet Wijbe, Wijbe, Meine Hendrik en dochter Augusta Wilhelmina, zoon Wybe overleed op 6 jarige leeftijd aan difterie. Vader Pieter kocht van boekhandel-drukkerij A. Binnert Overdiep de panden Dracht nr.56-58 (nu sporthuis de Leeuw), daarin startte zijn zoon Sjouke een bloemenwinkel. Sjouke Wagter heeft, na het overlijden van zijn vader in 1908, nog vele jaren in het pand aan de Burgemeester Falkenaweg 17 gewoond (nu van der Hoek elektrozaak), terwijl zijn moeder Aukje en zuster Augusta de winkel aan de Dracht bedienden. Naast de tuinen in Heerenveen werd vroeger ook een terrein in Oranjewoud geëxploiteerd, dit lag aan de Rijksweg vlak ten zuiden van het voormalig witte tolhuisje deze grond is rond 1920 verkocht als bouwterrein. De bloemisterijen en woningen te Heerenveen en Sneek bleven tot 1935 familie eigendom: de firma Wagter had tot dat jaar één bedrijf.

1935-Beide zaken gaan uiteen

Na 1935 gingen beide zaken uiteen, Wouter en Sjouke werkten afzonderlijk echter exploiteerden ze gezamelijk de bloemisterij te Heerenveen tot 1944, in dat jaar nam Piet de zoon van Wouter en Meine Hendrik de zoon van Sjouke, deze exploitatie over. Het bedrijf in Sneek werd opgeheven in 1956. De beide neven hebben de firma 5 jaar geëxploiteerd. In 1949 kocht Meine Hendrik Wagter te Heerenveen de bloemisterij, de verkoping vond plaats in café restaurant De Koornbeurs. Meine Hendrik geboren 04-03-1913 is getrouwd in 1937 met Hiltje Hepkema geboren 26-04-1916 ze kregen twee kinderen, een dochter en een zoon. Zij woonden van 1937 tot 1966 aan de Dracht 56-58. Daarna kwam het pand aan de Dracht in handen van sportzaak De Leeuw. Meine Wagter verhuurde de bloemisterij aan zijn knecht de heer K.Doosje. Uiteraard betrok de firma Wagter nog wel producten uit de oude kwekerij.

Klaas Doosje werd huurder van de kwekerij gelegen aan de Burg. Falkenaweg 17/19, waar hij ongeveer 20 jaar heeft gewerkt. Na de verkoop van de "Tuinen van Wagter" koopt Klaas Doosje het pand Burg. Falkenaweg 21 en het naast gelegen stuk grond waarop hij een bloemenwinkel bouwt, die hij de naam Hedera geeft. Meine Hendrik juichde bepaald niet toen zijn vroegere werknemer en pachter zijn concurrent werd, maar kon de start van een nieuwe bloemenwinkel niet tegenhouden. In 1974 neemt zoon Klaas "Hedera" over tot in 1989 de zaak wordt verkocht. Esther wordt de volgende bloemiste. In 2004 nemen Bert Kuiper en Dinie Holtrop de zaak over en dopen hem om tot He-As. Sinds oktober 2017 staat het pand te huur wegens verhuizing naar Oudeschoot. Het pand 17-19 werd verkocht aan Tj.v.d. Hoek en in 1966 gesloopt, daarna vond er nieuwbouw plaats voor een winkel met de mogelijkheid voor een bovenwoning.

De naast gelegen panden nr.11 (groothandel in vleeswaren) en 13 (kantoor) zijn van de firma Landman, het naast gelegen pand nr.15 was vroeger een winkel in tuingereedschappen, beheerder daarvan was dhr. A.Veenstra.

Verkoop gronden

In mei 1957 verkocht Meine Hendrik Wagter de grond aan de gemeente met bestemming voor woningbouw, de voorwaarde moest zijn dat het vrij van huur zou worden opgeleverd en dat op het gekochte geen bloemisterij mocht worden gevestigd en uitgeoefend. Al eerder werd er grond verkocht voor de aanleg van een toegangsweg van de Burg. Falkenaweg (nabij het bodehuis De Beer). Bij de koopsom was een schadevergoeding in meegerekend wegens waardevermindering van het overgebleven gebied. De gemeente zou zorgen voor een afrastering en aansluiting van de tuin op het riool en een uitweg verlenen op de aan te leggen straat (verlengde Coehoorn van Scheltingaweg).

In verband met de voortschrijdende bouw van een school met gymnastieklokaal aan de Coehoorn van Scheltingaweg, was gewenst dat er een trottoir en gazon werd aan gelegd en de wegen J.P. Engelmanstraat en H. Hebbesstraat werden ontsloten. Ook werden er een speel- en sportterrein aangelegd die gebruikt kon worden door de Coehoorn van Scheltingaschool, de christelijke school aan de Burg. Falkenaweg, de ambachtsschool en de R.K. school, de gemeente stelde een bedrag van 12000 gulden voor dit plan beschikbaar. Tevens werden de gronden gebruikt voor de aanleg van de Oenemastraat, de bouw van de AMRObank (nu ABNAMRO), Postkantoor (nu bibliotheek), NMB (nu ING), en de flat aan de Coehoorn van Scheltingaweg.

De jongste generatie

Meine Hendrik en Hiltje kregen twee kinderen: Wiesje en Wiebe Watze. Met hen kwam na vijf generaties Wagter een eind aan tuinieren als professie. Sinds kort woont Yldau Wagter, dochter van Wiebe Watze en Klaske Hoekstra, met haar gezin op de nieuwe Prof. Dr.Cleveringastraat. Deze weg met twee ontsluitingen naar de Burg.Falkenaweg loopt over wat een tijdlang bekend staat als Falkena Park, maar in een verder verleden het terrein van Nieuw Friesburg en de Bokke(n)kamp besloeg.

Toch nog een Wagter, die op nauwelijk een steenworp afstand woont van het gebied waar haar voorvaderen in het zweet hunner aanschijn wroetten.

Klik hier voor het fotoalbum van de Tuinen van Wagter.

Bron: Archief Heerenveen-Midden - Archief gemeente Heerenveen - familie Wagter - Werkgroep Oud Heerenveen - Delpher kranten